12 książek, o których będzie głośno w 2024 

W zapowiedziach wydawnictw sporo oczywiście jest kolejnych książek pisarzy, którzy mają już swoją publiczność albo za którymi stoją nominacje bądź nagrody do międzynarodowych nagród. Ciekawie zapowiadają się książki pisarzy koreańskich, wietnamskich. Ale te, o których z pewnością będzie się pisało, które będzie się czytało i które wywołają dyskusje, należą do pisarzy w większości znanych już polskiej publiczności. 

1. „Polak” Coetzeego raczej nie o Polsce 

Książka Coetzeego – laureata literackiego Nobla z 2003 roku – opowiada o romansie polskiego pianisty i mecenaski sztuki Hiszpanki Beatriz. Historia dzieje się współcześnie, ale w tle dostajemy opowieść o romansie Fryderyka Chopina i George Sand. 

Oczywiście pomysł okazuje się intrygujący i z uwagi na kontekst polski – interesujący dla polskich czytelników. Pytanie o mit romantycznej miłości jest jak najbardziej zasadne i Coetzee świadomie się z nim mierzy. Recenzje zagraniczne oscylowały między zachwytem a rozdrażnieniem, które na gruncie polskim wypowiedział chyba najlepiej Jacek Szczerba w swojej recenzji. 

2. Gurnah – po raz trzeci 

To będzie trzecia książka wydana po polsku brytyjsko-tanzańskiego noblisty Abdulrazaka Gurnaha. Czytelnicy dwóch poprzednich – Powróconych i Raju dziejących się w Afryce Wschodniej – z pewnością sięgną po kolejną. Gurnah jest bowiem jednym z tych pisarzy, którzy jeśli zyskują publiczność, to jest ona mu wierna do końca. 

W Nad morzem znajdziemy się w realiach brytyjskiego miasteczka nadmorskiego, gdzie spotykają się pochodzący z Zanzibaru Saleh i Latif. Jest w tej opowieści oczywiście miłość, zdrada, uwodzenie i opętanie. Jest także – jak zawsze u Gurnaha – studium ludzkiej desperacji szukającej stabilności i równowagi. 

3. Fosse razy dwa 

Jon Olaf Fosse za sprawą literackiego Nobla podbija świat swoją niszową i artystyczną prozą. Wydawnictwo ArtRage zapowiedziało wydanie 3. i 4. części Septologii – to dopiero jesienią. A w lutym wyjdzie inna książka laureata literackiego Nobla z 2023 roku – Białość. 

To ułożona na 50 stronach opowieść o mężczyźnie, który gubi się gdzieś na odludziu, w leśnej głuszy. W Białości dominują dwa uczucia: dezorientacja i tęsknota. I jak to u Fossego – dużo dzieje się w niepokojących momentach zmęczenia, znużenia i przygnębienia. To niemal zawsze moment, w którym pojawia się coś / ktoś, kto staje się znakiem nadziei. Nawet wtedy niepokój nie znika…

Książka znalazła się w zestawieniu najlepszych książek 2023 roku magazynu „The New Yorker”.

4. Annie Eranux o romansie i aborcji 

Na marzec Czarne zapowiada wydanie zbioru trzech tekstów Annie Ernaux: opowiadanie o studentce dokonującej nielegalnej aborcji (powstał genialny film oparty na opowiadaniu Zdarzenie – dostępny był także w polskich kinach pod tytułem Zdarzyło się), Pamięć dziewczyn – o brutalnej inicjacji seksualnej na koloniach oraz Młody mężczyzna – o romansie dojrzałej kobiety ze znacznie młodszym mężczyzną. 

Liczy się nie to, co się zdarza, lecz to, co robimy z tym, co się zdarzyło – to motto całości.

Ernaux wciąga nas w swoje opowieści z taką siłą, że trudno oprzeć się każdej kolejnej historii – tym trudniej doczekać wiosny. 

5. Ukraińska wojna w wydaniu Kuzniecowej… 

Książka Kuzniecowej Drabina została okrzyknięta przez BBC najlepszą ukraińską pozycją minionego roku. „Ludowa opowieść o wojnie” – pisali o niej krytycy BBC. 

To opowieść nie tylko o realiach wojny, ale także o marzeniach znalezienia domu w innym miejscu, innym kraju.

6. …i atak na Charków, czyli wojna oczami Żadana

Z koeli w lutym 2024 Czarne wyda Serhija Żadana. Szefowa Czarnego – Monika Sznajderman – wraz z tłumaczem Michałem Petrykiem przejrzeli posty Żadana na Facebooku z 2022 i 2023 roku i ułożyli z nich zbiór – relacjonujący na bieżąco atak na Charków.

Żadan nie opuścił miasta, zaangażował się nie tylko w mówienie światu o tym, co się dzieje, ale w pomoc na miejscu. Pomagał wydostać się cywilom spod ostrzału, organizował zbiórki, angażował się we wsparcie charytatywne. 

Serhij Żadan walczy w Charkowie; zgłoszony do Nobla

Do zbioru postów dołączono teksty dwóch wystąpień, które wygłosił odbierając Nagrodę im. Hannah Arendt i Pokojowej Nagrody Księgarzy Niemieckich, oraz kilkanaście wierszy napisanych od lutego 2022 roku.

7. Anna – żona Iwaszkiewicza 

Jak pisać o żonach pisarzy tak gęstych – biograficznie i literacko – jak Jarosław Iwaszkiewicz? Jak nie umniejszać jej do roli żony mieszkającej z mężem o homoseksualnych upodobaniach? Skąd wzięła się fascynacja katolicyzmem? Jak postrzegać jej zmagania z depresją? Jak opowiadać o życiowych wyborach? 

Jak zobaczyć ją w kontekście nurtu herstory? Góra ma przed sobą trudne zadanie – pokazać odrębność i zależności Anny. I to w ciekawi mnie w tej biografii najbardziej.

8. Konopnicka – tajemnicza i fascynująca 

Magdalena Grzebałkowska należy do tych autorek biografii, które imponują podejście, researchem, pokazaniem wielowymiarowości postaci.

Nie ma wątpliwości, że biografię Konopnickiej będzie się czytało, rozmawiało o niej i pisało. I nawet jeśli autorka powstrzymuje naszą galopującą wyobraźnię, mówiąc, że nie należy spodziewać się nie wiadomo jakich rewelacji, to i tak na nic. Każdy czeka na najdrobniejszy detal odsłaniający rodzinne tajemnice Konopnickiej, w tym relacje z sufrażystką Marią Dulębianką. 

9. Potężna, ale czy bezwzględna Anna Wintour? 

Biografia ikony branży modowej, legendarnej redaktorki naczelnej amerykańskiego „Vogue’a” może być dla każdego… Anna Wintour dla wielu ma tyleż twarz niemal w połowie zasłoniętą ciemnymi okularami jak na zdjęciu z okładki, co twarz Meryl Streep z popularnej komedii Diabeł ubiera się u Prady. 

Odell jednak podeszła do sprawy zawodowo. Przeprowadziła rozmowy z ponad 250 osobami, które znały Wintour. Redakcją i magazynem wyznaczającym trendy w modzie rządziła przez ponad 30 lat.

Największą zaletą tej biografii jest wpisanie opowieści o kobiecie w kontekst społeczny, ale i hierarchicznej struktury branży modowej oraz sytuacji kobiet na najwyższych stanowiskach w biznesie. 

10. Transformacja w Polsce oczami Żydówki 

Książki Bożeny Keff są jak drzazga, która zaczyna nas uwierać i boleć, nawet jeśli nie zdawaliśmy sobie sprawy, że ją w ogóle mamy. Keff wyjątkowo celnie pisze o wykluczeniach, w tym przede wszystkim o antysemityzmie, mizoginii czy homofobii. 

Nieśmiertelny to opowieść o polskiej transformacji, kształtującym się liberalizmie  oczami kobiety i Żydówki. To nie tylko opowieść o karnawale „Solidarności”, stanie wojennym czy przełomie, ale i marcu 1968 czy Zagładzie. 

11. Wiwsekcja relacji córki z ojcem 

Relacje rodzinne pokazywane i opracowywane w różnych konfiguracjach to coś, co w serialach, powieściach zaczyna pojawiać się w nowych odsłonach – prowadząc do całkiem nieoczywistych wniosków, jak choćby u Sally Rooney. 

Pochmara-Balcer zaskoczyła mnie swoim debiutem, więc z ciekawością sięgnę po kolejną jej książkę. Tym razem mamy spotkanie ojca z dorosłą córką. Wpada znienacka, bo potrzebuje pomocy. Zostaje na dziewięć miesięcy. Ciasne mieszkanie staje się laboratorium zderzenia pokoleń, światopoglądów i poczucia krzywdy. 

12. Międzynarodowy bestseller wietnamskiej poetki

Dlaczego sięgnę po Gdzie śpiewają góry? 

Nie tylko dlatego, że mamy do czynienia z międzynarodowym bestsellerem nagradzanej poetki. Nie dlatego, że powieść znalazła się w 2020 roku w podsumowaniu najlepszych książek „The New York Times”, i nie dlatego, że powieścią zachwycała się Oprah.

Jestem ciekawa autorki i jestem ciekawa jej opowieści o Dieu Lan, która musi opuścić rodzinne gospodarstwo po reformie rolnej wprowadzonej przez nowy komunistyczny rząd. Po latach opowiada o tych wydarzeniach swojej wnuczce, która dorasta w czasie wojny amerykańsko-wietnamskiej. 

20 stycznia 2024