Top 5 z biblioteki Joe Bidena
Kandydat Demokratów na prezydenta w najnowszym spocie opublikowanym 29 listopada cytuje irlandzkiego poetę Seamusa Heaneya.
Na nagraniu słychać głos Bidena recytującego fragment The Cure of Troy, a czarno-białe klipy przedstawiają kryzys koronawirusa, protesty Black Lives Matter i pożary, które pustoszyły części kraju w ostatnich miesiącach.
Nazwisko Heaneya od lat przewija się regularnie w jego przemówieniach.
Kandydat oczytanych?
Media obszernie rozpisywały się o przywiązaniu Bidena do poezji irlandzkiej, wyliczały nawiązania, analizowały z ekspertami możliwe interpretacje. Siadając do researchu, przypuszczałam, że irlandzki noblista to wierzchołek góry wspaniałych lektur. Nic podobnego. Joe Biden dużo czyta? Niekoniecznie.
5 książek, które Joe Biden przeczytał
Większość książek, o których wspomina, to pozycje sprzed lat. I raczej w większości są zaskoczeniem.
1. The Cure at Troy
The Cure at Troy
Seamus Heaney
1990
Cytował Heaneya jako wiceprezydent, kiedy prezydentem był Barack Obama. Przywołał irlandzkiego noblistę w przemówieniu, kiedy przyjmował prezydencką nominację Demokratów. Był to właśnie fragment The Cure at Troy, który zacytował na zakończenie swojego przemówienia:
Irlandzki poeta Seamus Heaney napisał kiedyś:
„Historia mówi
Nie miej nadziei po tej stronie grobu
Ale potem, choćby raz w życiu
Zatęsknisz za sprawiedliwością
I nadzieja i historia się rymują.”To jest nasz moment, aby nadzieja i historia się rymowały.
Joe Biden, 19 sierpnia 2019
Poemat, o którym mowa, The Cure at Troy, jest poetycką adaptacją starożytnej greckiej sztuki Sofoklesa opowiadającej o ostatnich dniach wojny trojańskiej.
Jak twierdzi irlandzki krytyk literacki Robert Fitzroy Foster, fragment, który cytuje Biden, jest często wykorzystywany przez irlandzkich polityków. Tym samym cytatem posłużył się zresztą parę lat temu także Bill Clinton w jednym z przemówień. Niektórzy sądzą, że Biden nauczył się go do Clintona. Politycy często poezji używają niczym przysłowia.
Fragment, który cytuje Biden, w poemacie wypowiada chór. W tragedii greckiej chór jest widzialnym przejawem tajemnicy. Reprezentuje wspólnotę (wszystkich Ateńczyków).
Od czasów Sofoklesa chór jest swoistym komentatorem zdarzeń, wyrazicielem praw moralnych. Emocjonalne reprezentuje stanowisko i oczekiwania ludu/widzów. Jest dysponentem prawdy, która zawsze koresponduje z przeznaczeniem.
Przyglądając się wypowiedziom i nawiązaniom do Heaneya, trudno nie oprzeć się wrażeniu, że Biden dzięki irlandzkiemu poecie zbudował swój własny mit: irlandzkiego potomka, który jest w posiadaniu mądrości ludu.
2. Ulisses
Ulisses
James Joyce
przeł. Maciej Słomczyński
Znak 2013
Biden odwiedził Irlandię w 2016 roku, ale od dawna z dumą mówił o swoim irlandzkim pochodzeniu. W 2019 opowiedział, że jego prababka ze strony matki, Geraldine Finnegan, była „dumnym potomkiem Finneganów z hrabstwa Louth w Irlandii”. Aż dziw, że wśród lektur nie wymienia Finneganów tren Joyce’a.
Za to Ulisses figuruje na liście niejednego amerykańskiego polityka jako pozycja obowiązkowa.
To ulubiona książka kilku innych Demokratów. Pete Buttigieg uważa, że to największe dzieło współczesnej literatury angielskiej.
Skomplikowane, ale tak naprawdę dotyczy jednego faceta z kasy średniej, który spędził jeden dzień życia w Dublinie.
Pete Buttigieg, cyt. za Bookriot
A Beto O’Rourke – też starał się o nominację Demokratów – nazwał syna na cześć dzieła Joyce’a:
Kiedy Bookriot poprosił polityków starających się o nominację Demokratów, tylko Biden ani jego służby prasowe nie odpowiedziały na prośbę o ulubione książki.
Sam Biden wymienił jednak Joyce’a w jednym z przemówień w styczniu 2009 roku w rodzinnym Delaware. Porównał siebie do Joyce’a, który mówił, że Dublin na zawsze zapisał się w jego sercu, tak Delaware na wieczność jest w sercu Bidena.
Do Wilmington w stanie Delaware rodzina Bidenów przeniosła się z Scranton w Pensylwanii, kiedy Joe miał 10 lat. Powodem było to, że ojciec dostał pracę jako sprzedawca samochodów. Mieszkali w domu z trzema sypialniami. Bracia dzielili jedną sypialnię ze swoim wujem Edwardem Blewittem Finneganem.
3. Przygody Tomka Sawyera
Przygody Tomka Sawyera
Mark Twain
przeł. Jan Biliński
Na tym samym przemówieniu w 2009 roku Biden mówi, że kiedy przysłuchuje się rozmowom zebranych, jakby był na własnym pogrzebie, czuje się jak Tomek Sawyer. Nie bardzo wiadomo, co miał konkretnie na myśli.
Tomek Sawyer to kultowy bohater dziecięcych chłopięcych lektur. Jest sierotą i razem z bratem Sidem zamieszkuje u ciotki Poly.
Typ łobuziaka, sprytny i inteligentny. Wierzy w przyjaźń (jego najlepszym przyjacielem jest Huckleberry Finn) i przygodę. Lubi też czytać – na pamięć zna fragmenty Robin Hooda.
Akcja rozgrywa się w Saint Petersburgu na Florydzie w połowie XIX wieku przy ujściu Missisipi do Zatoki Meksykańskiej. Do przeczytania na Wolnych Lekturach.
4. Reusing Old Graves
Reusing Old Graves
Douglas Davies
1995
Pozostałe pozycje daleko odbiegają od klasyki i raczej wpisują się w nurt literatury popularnej z ekologicznym przesłaniem. Zdaniem Bidena ta książka zmieniła jego myślenie o tym, czym może być recykling.
5. Everything I Want To Do Is Illegal: War Stories from the Local Food Front
Everything I Want To Do Is Illegal: War Stories from the Local Food Front
Joel Salatin
2007
Każdy, kto choć raz był w Stanach, pewnie zorientował się, jaką obsesją dla Amerykanów jest jedzenie. Niemal na każdym rogu stoi stragan albo food truck. W Central Parku każdy spaceruje z wodą w butelce albo – częściej – bidonie. A i tak napadają na niego food trucki i budki z hot dogami. Wygląda to tak, jakby w kraju panowała zbiorowa psychoza głodu.
Ta książka to jednak dość luźna opowiastka o niewątpliwie poważnym problemie. Jest to historia rolnika i sprzedawcy z 40-letnim doświadczeniem. Książka napisana dowcipnie, choć nie jestem pewna, czy to dowcip na miejscu.
Salatin to lepsza amerykańska wersja polskiego lidera Agrounii, czyli lokalnego rolnika oburzonego tym, jak lokalna żywność wypychana jest z rodzimego rynku.
W książce stara się na własnym przykładzie wyjaśnić, dlaczego Amerykanie nie mają realnego wyboru, jaką żywność kupować. Obrazuje dość przekonująco, jak ciężko przebić się lokalnym producentom żywności, bo system prawno-biurokryczny faworyzuje globalne przemysłowe korporacje. Oczywistość? Jak widać, nie dla każdego.
Biden przyznał, że ta książka otworzyła mu oczy na to, co zrobi, kiedy dojdzie do władzy.
Obietnice złożone synowi
Biden również jest autorem kilku książek, z których najbardziej znane są dwie: Promises to Keep: On Life and Politics (2008) oraz Promise Me, Dad (2017).
Ta ostatnia opowiada o roku z życia Bidena, kiedy jako wiceprezydent zmagał się z kryzysami politycznymi, a jako ojciec – z chorobą, a potem stratą najstarszego syna, Beau, który zmarł na raka mózgu w 2015 roku.
To nie pierwsza tragedia w rodzinie Bidenów. 18 grudnia 1972 roku, zaledwie kilka tygodni po tym, jak Biden zdobył mandat w Senacie, traktor z przyczepą z kolbami kukurydzy uderzył w rodzinne kombi, gdy jego żona i troje dzieci wracali do domu po choince. Neilia i ich 13-miesięczna córka Naomi zmarły, zanim dotarły do szpitala. Jego dwaj młodzi synowie, Beau i Hunter, byli hospitalizowani z poważnymi obrażeniami.
Źródła: „The Guardian”, Irishnews.com, „New Yorker”, „Politico”, Bookriot.com, Documentjournal.com, research własny w biografiach oraz na profilu @JoeBiden na Twitterze
1 listopada 2020
