Męskość w „Widokówkach” Pawła Kasprowicza rodzi się w półcieniach pamięci, w nieudanych rozmowach, w zapachach, gestach i detalach, z których utkany jest kobiecy ślad. To proza, która próbuje oswoić własną kruchość — poprzez pisanie, które jednocześnie odsłania, zaciera i tworzy na nowo doświadczenie bliskości. Czy jednak ta literacka gra z pamięcią wystarcza, by naprawdę zmierzyć się z relacją?
Julian Barnes nieustannie przypomina, że pamięć nie jest ani stabilnym fundamentem, ani wiernym zapisem przeszłości – to raczej opowieść, którą konstruujemy po to, by nadać sens własnemu życiu. Poczucie kresu, jedna z jego najważniejszych książek, pokazuje, jak łatwo nasze pewniki się kruszą, gdy zderzają się z dokumentem, gestem czy wspomnieniem, które ujawnia pęknięcia w starannie podtrzymywanej narracji. Czy w epoce podwójnego, cyfrowego życia pamiętamy cokolwiek naprawdę?
Peloponez – przestrzeń, w której literatura podróżnicza spotyka się z osobistym doświadczeniem, a zapisywanie detali staje się praktyką uważności. Od macedońskich opowieści Krzysztofa Środy po melancholię Stasiuka – esej o tym, jak podróż we dwoje przekształca się w kartografię wyobraźni i dlaczego niektóre wyprawy domagają się opowiedzenia.
Zaczyna się od dziwnych figurek składowanych w muzeum, a kończy w środku syberyjskiej tajgi – wśród ludzi, którzy żyją tak, jakby czas zatrzymał się setki lat temu. „Las duchów” Andrzeja Dybczaka to reportaż o granicach poznania, o pokorze wobec świata i o tym, jak literatura potrafi dotknąć rzeczywistości.
Są historie, które domagają się powrotu. Haruki Murakami potrzebował czterech dekad, by jeszcze raz wejść do Miasta, które kiedyś stworzył, i zmierzyć się z jego nieuchwytnym murem. Efektem jest powieść o utracie, pamięci i o tym, że prawdę można odnaleźć tylko w ruchu.
Międzynarodowy Konkurs Chopinowski od niemal stu lat balansuje między polską narracją a światową interpretacją dziedzictwa kompozytora. „Chopinowskie igrzysko” – publikacja badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego odkrywa zakulisowe dramaty, polityczne konteksty i kulturowe napięcia, które przez dekady kształtowały to najważniejsze pianistyczne wydarzenie na świecie.
W filmie „Powrót” Uberto Passoliniego Odyseusz w niewielkim stopniu przypomina Homeryckiego herosa, podobnie jak Penelopa. Itakę udaje Penelopez i Korfu. Najbardziej może wiarygodnie wypada pies Agros. A przecież Odyseusz, Penelopa i ich Itaka to materiał na opowieść, do której wracałoby się latami.
O których premierach książkowych będzie się mówiło i pisało w 2024? Biografie Anny Iwaszkiewicz, Annę Wintour czy Konopnickiej zapowiadają się na wydawnicze rewelacje. Coetzee w styczniu pojawia się z „Polakiem”. Od Znaku dostaniemy też najlepszą ukraińską książkę minionego roku – jak o „Drabinie” Eugenii Kuzniecowej mówiło BBC. Nobliści pojawią się w odsłonach: nowej książki J.M. Coetzeego, nowego Abdulrazaka Gurnaha, zbioru opowiadań Annie Eranux i podwójnego Jona Fossego. Co jeszcze w planach?
Najlepsze księgarnie i antykwariaty warszawskie nareszcie mają szansę pokazać się szerzej. Czy pojedyczne głos sprzeciwu ma znaczenie? W tym roku jeden taki głos udowadnia, jak bardzo. A przy okazji rozpoczyna znacznie szerszą dyskusję o feminizmie, ale i o zarządzaniu instytucjami kultury. Nobel literacki 2023 to przy okazji sukces niszowego wydawnictwa, którego współzałożycielem jest tłumacz Krzysztof Cieślik. I najlepiej sprzedająca się książka chłopska. To był rok, w którym głos z marginesu wybrzmiał naprawdę mocno.
To nie są nowości wydawnicze, ale z pewnością to świetny prezent dla tych, którzy chcą zadbać o równowagę w życiu. Jak zadbać o to, żeby żyć zdrowiej, mądrzej i szczęśliwiej? Jak naukowcy, neurobiolodzy, filozofowie podchodzą do sprawy? Wyższość przyjaźni nad każdą inną formą bytowania wybija się na pierwszy plan.
Konkurs na Ulubioną Księgarnię Warszawy wpisuje się w modę podróżowania i zwiedzania miast, w których szukamy pasjonatów książek. The Best Bookstore in the World – to jedna z popularniejszych fraz wypisywanych w wyszukiwarkę. Niezależne, stworzone i prowadzone przez prawdziwych znawców książek księgarnie warszawskie to miejsca, które tworzą mapę różnorodności wpisującej się w klimat dzielnic.
Osobista, błyskotliwa opowieść o próbie odzyskania kamienicy Sosnowcu, która przed wojną należała do dziadka autora, zamienia się w opowieść znacznie głębiej pokazującą meandry pamięci i problemy uwikłania w nią. Jedna z najciekawszych książek pokazująca perspektywę wnuków.